Centraal vs decentraal ventileren: waarom de kaarten vandaag anders liggen

Jarenlang was een centraal systeem de “logische” keuze: compleet, met kanalen door het hele huis. Decentrale systemen hadden vroeger een reputatie van meer geluid en mindere warmterecuperatie. Die tijd is voorbij. Moderne decentrale toestellen zijn stil, energie-efficiënt en fijnmazig regelbaar per kamer — precies wat je wil in renovatie én vaak ook in nieuwbouw.

Wat bedoelen we precies?

  • Centraal systeem (meestal D/WTW): één toestel, kanalen naar alle ruimtes. Alles gaat via een centrale unit met warmteterugwinning.
  • Decentraal systeem (WTW per kamer): per ruimte een compacte unit (opbouw/inbouw) met warmteterugwinning. Geen kanaalnet door het hele gebouw.

De kern in één minuut

  • Renovatie-vriendelijk: decentraal vraagt geen kanaalwerk → minder breekwerk, sneller klaar, bewoond renoveren kan.
  • Energie & comfort: WTW houdt warmte binnen; toevoer is voorverwarmd → minder tocht, ramen blijven dicht → minder lawaai en stof.
  • Regeling per kamer: nachtstand in slaapkamers, boost bij koken/douchen, automatische sturing op CO₂/VOC/vocht. Dat niveau van precisie is in centraal meestal extra en duurder.
  • Monitoring: decentrale units loggen eenvoudig per kamer → inzicht, rapportage en onderhoud op maat.
  • Hygiëne: geen lang kanaalwerk dat kan vervuilen; filters zitten aan de bron en zijn vlot bereikbaar.

Wanneer kies je voor decentraal?

Renovatie / appartementen

  • Je wil geen kanalen in plafonds of schachten.
  • Je wil fases: vandaag leefruimte, morgen slaapkamers.
  • Je wil individuele sturing per kamer en duidelijke data per ruimte.

Nieuwbouw met focus op flexibiliteit

  • Je wil later makkelijk kamers bijsturen zonder ingrepen in een kanaalnet.
  • Akoestiek is kritisch (stilte in slaapkamers) en je wil korte luchtwegen.

Wanneer blijft centraal interessant?

  • Grote nieuwbouw met voldoende techniekruimte en een goed uitgewerkt kanaalplan.
  • Projecten waar weinig geveldoorvoeren gewenst zijn of bouwfysica dat vraagt.
  • Wanneer je al vroeg in het ontwerp een top-kanaalontwerp, geluiddempers en kanaalreiniging voorziet.

Eerlijk is eerlijk: centraal kan perfect werken — áls het goed ontworpen, geplaatst, ingeregeld en onderhouden wordt. In renovatie blijkt dat in de praktijk vaak het struikelblok.

Kanaalwerk vs. geen kanaalwerk

  • Centraal: kanaalnetten vragen ruimte, ontwerp, brand-/geluidstechnische aandacht en reiniging. Zonder onderhoud kunnen stof, vocht en biofilm ontstaan.
  • Decentraal: bron-filters en korte luchtwegen. Units zijn snel bereikbaar voor filterwissel. Geen verspreide vervuiling in verborgen kanalen.

Kosten: wat zegt de praktijk?

  • In renovatie is decentraal vaak kostenefficiënter: minder werkuren, geen kanaalafwerking, snelle plaatsing.
  • In nieuwbouw liggen de materiaalkosten soms dichter bij elkaar; het echte verschil zit in regeling en afwerking. Per-kamersturing is bij decentraal standaard; bij centrale systemen vaak meerprijs.
  • TCO (Total Cost of Ownership): WTW-besparing, minder onderhoud aan kanalen, en minder herwerken vallen vaak in het voordeel van decentraal.

Comfort & gezondheid

  • Per kamer comfort: stille nachtstand in slaapkamers, krachtige maar korte boosts in keuken/bad.
  • Betere focus: CO₂-/VOC-gestuurde ventilatie voelt merkbaar frisser aan, zeker in werk- of studeerruimtes.
  • Dichte ramen: minder verkeerslawaai, pollen en fijn stof binnen.

Vergelijking in vogelvlucht

Centraal (D/WTW)Decentraal (WTW per kamer)

WerkenKanalen overal, ontwerp + inregeling1 boring/ruimte, weinig breekwerk
RegelingVaak zone-/kamersturing als meerprijs

Per kamer standaard (nacht/boost/sensoren)
EnergieWTW, maar verliezen via lekken/instellingen

WTW met korte luchtwegen

HygiëneKanaalreiniging en inspectie vereist

Filters aan de bron, geen lang kanaalwerk

FlexibiliteitWijziging vraagt werken aan kanaalnet

Snel per kamer aanpasbaar
MonitoringVaak centraal, minder fijnmazig

Per kamer logging/diagnose eenvoudig

EsthetiekOnzichtbare roosters, maar plafonds openDiscrete roosters; inbouw mogelijk

EPB & regelgeving

Beide systemen kunnen voldoen. Het verschil maak je met dimensionering, inregeling, documentatie en onderhoud. Stem in België/Lux altijd af met je EPB-verslaggever: zij verwerken de toesteldata en debieten in het dossier.

Conclusie

De “centrale reflex” is begrijpelijk, maar niet langer vanzelfsprekend. Als je renoveert of per kamer controle wil, biedt decentraal vandaag een stille, efficiënte en schaalbare oplossing met uitstekende monitoring en hygiëne. In goed ontworpen nieuwbouw kan centraal nog steeds, maar in de dagelijkse praktijk wint decentrale WTW het vaak op comfort, flexibiliteit en totale kost.

Relevante links

Gratis plaatsbezoek?

Laat je adres en twee mogelijke momenten achter. We meten je ruimtes op en geven een voorstel per kamer (incl. esthetische afwerking en EPB-afstemming).

Infofiche

Benieuwd ?

Is decentrale ventilatie ook voor jouw renovatie de oplossing?